معاد شناسی
خداى تعالى مى فرماید :
«فَلَوْ لا اِذا بَلَغَتِ الْحُلْقُومَ* وَ اَنْتُمْ حِیْنَئِذٍ تَنْظُروْنَ* وَ نَحْنُ اَقْرَبُ اِلَیْهِ مِنْکُمْ وَ لکِنْ لا تُبْصِرُوْنَ* فَلَوْ لا اِنْ کُنْتُمْ غَیْرَ مَدِیْنِینَ* تَرْجِعُوْنَها اِنْ کُنْتُمْ صادِقینَ* فَاَمَّا اِنْ کانَ مِنَ الْمُقَرَّبِینَ* فَرَوْحٌ وَ رَیْحانٌ وَ جَنَّتُ نَعیمٍ وَ اَمَّا اِنْ کانَ مِنْ اَصْحابِ الَْیمِین* فَسَلامٌ لکَ مِنْ اَصْحابِ الَْیمِین * وَ اَمّا اِنْ کانَ مِنَ الْمُکَذِّبِینَ الضَّالینَ* فَنُزُلٌ مِنْ حَمِیْمٍ وَ تَصْلِیَةُ جَحِیْمٍ»
پس چگونه خواهد بود هنگامى که نفس و روح آدمى (آن که در حال مرگ است) به گلو مى رسد و شما در آن هنگام نگاه مى کنید(یعنى چرا او را بر نمى گردانید) و ما به او نزدیک تریم از شما و لکن شما نمى بینید ، پس اگر حیات بدست شما است و شما را آفریننده اى نیست برگردانید روح و نفس انسان را در حال مرگ اگر راست مى گوئید . پس اگر فوت شده از مقرب ها باشد پس راحتى و خوشى و بهشت پر از نعمت براى اوست، و اگر فوت شده از اصحاب یمین (نیکان بزرگوار) باشد پس درود براى تو است که از اصحاب یمین مى باشى ، و اگر از تکذیب کنندگان و انکار کنندگان خدا و قیامت باشد ، خوراک او آتش سوزان (حمیم) و جایگاه او دوزخ مى باشد .
از ساعات و لحظه هاى بسیار حساس که انسان در پیش دارد ساعت احتضار و لحظه هائى است که در آستانه مرگ و انتقال به عالم برزخ قرار مى گیرد .
همان طور که در آیه شریفه فوق بیان شده است ، در آن لحظات حساس مردم به نسبت عقائد صحیح و ناصحیح و رفتار و صفات خوب و بدشان در راحتى و یا رنج خواهند بود و پس از انتقال به عالم برزخ نیز با قسمتى از نتیجه هاى عقائد و کارهایشان برخورد خواهند داشت .
در این مورد یکى از دهها حدیثى که رسیده است تذکراً یادآورى مى شود .
حضرت امام حسن عسکرى علیه السلام از پدران بزرگوار شان نقل مى فرمایند که شخصى به حضرت صادق علیه السلام گفت : مرگ را براى من تشریح کنید .
امام علیه السلام فرمودند : مرگ براى مؤمن مانند استشمام بهترین عطر است که بو کند و عطسه بزند و همه سختى ها و فشارها از او منقطع و در نتیجه راحت گشته و در آسایش قرار گیرد ، ولى مرگ براى کافر مانند گزیدن مارها و عقربها بلکه از آنها هم شدیدتر خواهد بود .
سؤال کننده گفت : بعضى گویند که مرگ از پاره شدن بدن بوسیله ارّه ها و قطعه قطعه شدن بدن با مقراض ها و کوبیده شدن بدن بوسیله سنگها و چرخیدن میله آسیا در چشمها سخت تر مى باشد .
حضرت فرمود : آرى براى بعضى از کفار و گناه کاران همین گونه سخت است ، آیا بعضى از آنان را ندیده اى که این شدائد را در لحظات آخر عمر معاینه مى کنند؟ و حال آن که این عذابها در آخرت شدیدتر است .
سائل گفت : چه مى شود که بعضى از کفار به آسانى جان مى دهند مشغول صحبت کردن و خندیدن اند و جان مى دهند و بعضى از اهل ایمان هم هنگام مرگ به راحتى جان مى دهند و جمعى از مؤمنین و کفّار هنگام مرگ به ناراحتى و سختى گرفتار مى شوند .
امام ششم علیه السلام فرمودند : آرامش و راحتى هنگام مرگ براى مؤمن پاداش و ثوابى است براى او که از همان هنگام مرگ به او مى رسد و سختى و گرفتارى که مؤمن هنگام مرگ مى بیند وسیله پاک شدن از گناه است تا هنگام ورود به آخرت در کمال آسایش بوده و برخوردار از پاداش هاى ابدى الهى بگردد .
و کفارى که هنگام مرگ راحت مى باشند و به آسانى جان مى دهند پاداش کار نیک خود را مى بینند تا در آخرت دیگر براى او راحتى نباشد و کافرى که هنگام مرگ سخت مى میرد و ناراحت است عذاب و کیفر بدیهایش از همان وقت شروع شده است آرى خداوند عادل است (لذا پاداش کارهاى نیک کافر را هم مى دهد ولى در دنیا) .
آرى هنگام مرگ هنگامه اى بس عظیم است و براى آنانکه رعایت دستورات الهى را ننموده اند و به راه حق حرکت نکرده اند بسیار دشوار است .
خداى تعالى فرموده است :
«وَ جائَتْ سَکْرَةُ المَوْتِ بِالحقِّ ذلِکَ ما کُنْتَ مِنْهُ تَحیدُ»
بیهوشى هنگام مرگ به حق و حقیقت تو را فرا رسید آرى این همان مرگى است که از آن گریزان بودى .
بیهوشى که در آیه فوق هنگام مرگ یادآورى شده است نشانگر سختى بسیار وحشتناک مى باشد .
بدیهى است جدا شدن از تمامى علاقه هاى ریشه دار ، و ورود به زندگى جدیدى که آمادگى براى آن نباشد و دیدن آثار و نتیجه کارهاى زشت سبب نگرانى شدید مى باشد بلکه همان طور که در گفتار اولیاء الهى رسیده گرفتاریهاى افراد گمراه و بدکار به گونه اى است که در این زندگى قابل درک و وصف نیست .
وجود مقدّس حضرت امیرالمؤمنین على بن ابى طالب علیه السلام در این زمینه فرموده اند :
و إنّ للموت لغمرات هی أفظع من أن تستغرق بصفةٍ أو تعتدل على عقول أهل الدنیا .
همانا براى مرگ سختى هائى است که سخت تر و وحشتناک تر از آن است که کاملاً توصیف شود و یا عقلهاى مردم دنیا آن را درک کرده و به آن برسند .
آرى آنها که مستعد براى مرگ نشده اند ولى هنگام مرگ از افکار باطل و کارهاى زشت خود پشیمان مى باشند سخت در افسوس و تأثر قرار گرفته و درخواست برگشت بدنیا را دارند امّا هرگز بازگشتى براى آنها نخواهد بود .
قرآن کریم فرموده است :
«حَتّى اِذا جاءَ اَحَدَهُمُ المَوْتُ قالَ رَبِّ اِرْجِعُونِ* لَعَلّى اَعْمَلُ صالِحَاً فِیْما تَرَکْتُ کَلاَّ اِنَّهَا کَلِمَةٌ هُوَ قائِلُهاوَ مِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ اِلى یَوْمِ یُبْعَثُونَ»
آنگاه که مرگ آنهائى که کفر ورزیده و با آلودگى بسیار زندگى را گذرانیده اند مى رسد آنگاه مى گوید بار خدایا مرا بر گردان امید است آنچه انجام نداده انجام دهم به آنها گفته مى شود هرگز برگشتى نیست این سخن سخن کسى است که گوینده اش این است (یعنى گوینده اش کسى است که آن همه دلالت ها و ارشادها را نادیده گرفته و در مقابل جبهه گیرى نموده و زندگى را به هوا و هوسها و کبر در مقابل خداوند سپرى ساخته است) و پیش روى آنان برزخ است تا روز قیامت .
نوشته شده توسط محمد جوانمردی در سه شنبه 88/8/12 و ساعت 8:21 عصر | نظرات دیگران()
