اصحاب اعراف کیانند ؟

اصحاب اعراف افرادی هستند که با حسرت شاهد بهشت رفتن مومنین می باشند . و آنها همچنان در گرفتاری باقی مانده اند .

چند دسته از افراد را در کلام معصومین در معرفی اصحاب اعراف مشاهده می کنیم . ان النبی «ص» قال : ( هم قوم خرجوا الی الجهاد فی سبیل الی الجهاد ذفی سبیل الله و هم عصاه لابائهم فقتلوا فاعتقهم الله من النار لانهم قتلوا فی سبیل و حسبوا عن الجنه بمعصیته ابائهم ) و قیل هم قوم رضی عنهم اباوهم دون امهاتهم او امهاتهم دون ابائهم و قیل هم اولاد الزنا و قیل : هم الذین کانوا فی الفتره ولم یبدلوا دینهم و قیل هم اولاد المشرکین .

از پیامبر اکرم «ص» پرسیدند که اصحاب اعراف کیانند فرمود : آن کسانی که در راه خدا جهاد کرده باشند ، و پدرانشان از ایشان خشنود نباشند و در عین حال شهید شده باشند از این جهت از آتش دوزخ آزاد می باشند و به دلیل عصیان پدر از بهشت ممنوع .

و گفته شده که اصحاب الاعراف گروهی اند که پدران از ایشان خشنود باشند ولی مادران ناراضیند یا بلعکس ، خداوند به رضایت پدر یا مادر از دوزخ آزاد کند و با عدم رضایت دیگری از بهشت منع فرماید ، ایشان را در آنجا بازداشت کند تا حساب خلائق تمام شود ، و بعضی گفته اند آنها اولاد زنا باشند و بعضی گفته اند کسانی اند که در عصر جاهلیت و فترت بوده اند و حجّت برایشان تمام نشده باشد و بعضی گفته اند اولاد مشرکین می باشند .

جایگاه رفیع احسان به والدین و نوازش آنها نشان می دهد که اگر کسی مجاهد فی سبل الله باشد و از رفعت شأن مجاهد بودن برخوردار باشد ، ولی نسبت به والدین ستمگر باشد در قیامت قبل از ورود به بهشت گرفتاری خواهد داشت . حتی اگر یکی از آنها را نافرمانی کرده باشد و جلب رضایت پدر و مادر نکرده باشد و بی توجه از دنیا رفته باشد . باز هم گرفتاری آخرت را خواهد داشت . گرچه بعداً مورد شفاعت اهلبیت واقع خواهند شد . ولذا این افراد با چشم حسرت به بهشتیان می نگرند که روانه نعمت های الهی می شوند ولی اذن دخول برای آنها صادر نمی شود و اینها آخرین افرادی هستند که به بهشت می روند .

« عن زاره ما قال ابوجعفر «علیه السلام » ما تقول فی اصحاب الاعراف ؟ فقلت ما هم الّا مومنون أو کافرون ان ادخوا الجنه فهم مومنون و ان دخوا النار فهم کافرون . فقال و الله ماهم بمومنین و لاکافرین و لوکانوا مومنین لدخوا الجنه کما دخلها المؤمنون ولوکانوا کافرین لدخوا النّار کما دخلها الکافرون ولکنهم قوم استوت حسناتهم و سیئاتهم ، فقصرت بهم الاعمال و انهم کما قال الله عزّوجلّ فقلت ...»

از زراره نقل شده که امام باقر «علیه السلام » فرمود : چه می گوئی در مورد اصحاب اعراف ؟ من عرض کردم این ها مومنند یا کافر ؟ اگر داخل بهشت شدند مؤمنند ، اگر داخل جهنم شدند کافرند . امام فرمود : والله نه مومنند نه کافر ، چگونه اگر مومن بودند داخل بهشت می شدند مثل سایر مومنین و اگر کافر بودند مثل سایر کفّار داخل جهنم می شدند . لاکن انها گروهی هستند که خوبیها و بدی هایشان مساوی است و در اعمالشان کوتاهی دارند . عن ابی عبدالله «علیه السلام » « قال قلت له ایّ شیئی اصحاب الاعراف ؟ قال استوت الحسنات و السیّئات فان ادخلهم الله الجنّه فبرحمته ، وان عذّبهم لا یظلمهم . نقل شده از امام صادق سوال شد اصحاب اعراف کیانند ؟ امام فرمود کسانی اند که حسنات و سیئاتشان مساوی است . اگر خداوند آنها را داخل بهشت کند پس رحمت الهی داخل شده اند . واگر عذابشان دهد ، به آنها ستم نکرده است .

عبدالله بن عباس و حذیفه معتقدند : اصحاب اعرافی گروهی هستند که خوبیها و بدیهایشان یکسان باشد . وگناهشان کمتر از دوزخ ، و ثوابشان به حد رسیدن به بهشت نیست : خداوند آنها را در اعراف نگه می دارد ، وقتی قیامت تمام شود ایشان را به بهشت می فرستد و ایشان آخرین افرادی هستند که به بهشت می روند .

پیامبر اکرم «ص» در مورد اصحاب الاعراف فرمودند : انهم اخر اهل الجنه دخولاً . آنها آخرین کسانی هستند که وارد بهشت می شوند .

پس اعراف کسانی هستند که تساوی اعمال خیر و شر دارند . البته ولایت امیرالمومنین را هم در دل باور داشته اند ،‌اینها اعمالشان شایستگی ثواب و بهر? بهشتی برایشان درست نکرده و در عین حال شایسته خلود درآتش هم نیستند . امید به رحمت خداوند دارند ، این افراد در اعراف می مانند تا اذن شفاعت اهلبیت برایشان صادر شود.

جاء حدیث « بان الله تعالی یسکن الاعراف طائفه من الخلق لم یستحقّوا باعمالهم الحسنه الثواب من غیر عقاب ، ولا استحقّوا الخلود فی النّار ، وهم المرجون لامرالله ، و لهم الشفاعه و لایزالون علی الاعراف حتّی یوذن لهم فی دخول الجّنه بشفاعه النّبی و امیرالمومنین و الائمّه من بعد صلوات الله علیهم . »

در حدیث آمده که خداوند متعال گروهی از بندگان را در اعراف ساکن می کند ، که با اعمالشان مستحق حسنه و ثواب بدون عقاب نیستند . ونه مستحق خلود در آتش می باشند . و آنها امید به امر الهی دارند شفاعت برای آنهاست ، و در اعراف می مانند تا اینکه به واسط? شفاعت پیامبر و امیرالمؤمنین و ائمه بعد از او باآنها اذن داده شود در داخل شدن به بهشت .

در ذیل آیه ( ولایقبل منها شفاعه و لا یوخذمنها عدل و لا هم ینصرون ( 49 بقره ) فی تفسیر الامام هذا یوم الموت فان الشّفاعه و الفداء لا یغنی عنه فامّا فی القیامه فانّا و اهلنا نجزی من شیعتنا کّلجزاءٍ لنکوننّ علی الاعراف بین الجنّه و الناّر محمد و علی و فاطمه والحسن والحسین و الطیبون من آلهم علیهم السلام فنری بعض شیعتنا فی تلک العرصات فمنکان منهم مقصراً و فی بعض الشدائدها فنبعث علیهم خیار شیعتنا کسلمان و المقداد و ابی ذر و عمار و نظر ائمهم فی العصر الذی یلیهم ثم فی کل عصر الی یوم القیمه فینقصون علیهم کالبزاه و القصور و یتناولونهم کما یتناول البزاه و القصور صیدها فیزفونهم الی الجنه زفا و انا لنبعث علی اخرین من محبینا خیار شیعتنا کالحمام فیلتقطونهم من العرصات کما یلتقط الطیر الحب و ینقلونهم الی الجنان بحضرتنا و سیوتی بالواحد من مقصری شیعتنا فی اعماله بعد ان قد حاز الولایه و التقیه و حقوق اخوانه و یوقف بازائه ما بین مأه و اکثر من ذالک الی مأه الف من انصاب فیقال له هولاء فدائک من النار فیدخل هولاء المومنون الجنه و اولئک النصاب النار و ذالک ما قال الله عزوجل : ربما یود الذین کفروا یعنی بولایه لوکانوا مسلمین فی النیا منقادین للامامه لیجعل مخالفوهم من النار فداءهم .

در تفسیر امام عسگری «علیه السلام » آمده است که فرمود : این آیه روز مرگ را می فرماید که شفاعت و هدیه ، بی نیازشان نمی کند ، و اما در قیامت ، ما اهلبیت جزای خیر می دهیم به شیعیان . پس پیامبر اکرم «ص» و علی «علیه السلام » و فاطمه «س» و حسن « علیه السلام » و حسین «علیه السلام » و هم? ائمه اطهار بر اعراف می باشیم ، بین بهشت و دوزخ . می بینیم بعضی از شیعیانمان را در صحرای قیامت ، پس آنها که از شیعیانمان را مثل سلمان و مقداد و اباذر و مثل اینها را که در اعصار بعد آمده اند ،بسراغشان می فرستیم و از صحن? قیامت نجات می دهیم ، مثل کبوترانی که دانه را می چینند ، آنها را جمع می کنند و به بهشت در حضور ما منتقل و در مقابل هر یک از گنهکاران از شیعیانمان بعد از اینکه ولایت و تقیه و حقوق برادرانش را رعایت کرده باشند ، صد و بیشتر تا صدهزار نفر از ناصبیها به جهنم فرستاده می شوند .

پس به شیعه آزاد شده گفته می شود : این ناصبیها به عوض جهنم تو می باشند ، پس داخل بهشت می شوند این مومنین ، و ناصبیها داخل جهنم می گردند . و این همان کلام خداوند است که فرمود « ربّما یود الذین کفروا » یعنی چه بسا کافران دوست می داشتند که در دنیا مسلمان بوده و اهل ولایت می بودند و تسلیم امر امامت می شدند ، تا مخالفین آنها ، فداء آنها می شدند در جهنم .

کتاب نقش اهلبیت در قیامت ،‌چاپ زائر، 1386 ، ص 245 .

 نوشته شده توسط محمد جوانمردی در سه شنبه 88/7/28 و ساعت 11:26 عصر | نظرات دیگران()